Улогата на мастите во исхраната
Во денешно време многу се зборува за диети и за редукција на мастите во исхраната, дури во толкава мера што многу луѓе сметаат дека мастите треба сосем да се одбегнуваат зашто се лоши за нас. Секако, тоа не е правилно размислување.
Многу продукти содржат масти. Мастите го подобруваат вкусот на храната што ја внесуваме и го забавуваат варењето на храната во стомакот, што го спречува прераното чувство на глад по јадење.
Мастите, покрај белковините и јаглеродните хидрати, се главни состојки на храната, со енергетска вредност од 9kcal на 1 грам маст.
Освен што ни даваат енергија, мастите се важен извор на витамините А, D, Е, K, како и на есенцијалните масни киселини што организмот не може сам да ги произведе. Исто така, мастите обезбедуваат нормално функционирање на организмот, учествуваат во изградбата и одржувањето на структурата на клетките, служат во синтезата на антителата и на некои хормони, служат како извор на топлина и го штитат телото од екстремни температури.
Мастите влијаат на нивото на холестеролот во крвта. Важно е да се одржува нивото на „добриот“ холестерол, кој го отстранува вишокот холестерол од крвта и ткивата го враќаат во црниот дроб, како и да се намали нивото на „лошиот“ холестерол што се таложи на ѕидовите на артериите и со време може да предизвика артериосклероза и други болести на кардиоваскуларниот систем.
По својот состав мастите се естери на масни киселини и на алкохол глицерол, а на собна температура може да бидат во течна или во цврста агрегатна состојба.
Заситените масти на собна температура се обично во крута агрегатна состојба, а се наоѓаат во производи од животинско потекло, како што се путер, млеко, месо, како и во колачи. Заситените масни киселини го подигаат нивото на лошиот холестерол во крвта и поради тоа е потребно посебно да се внимава на нивното внесување.
Преголемо внесување на заситени масни киселини и на трансмасни киселини го зголемува ризикот од болести на срцето и на крвните садови, т.е. артериосклероза, дијабетес, воспалителни процеси, претилост и некои видови рак.
Моно и полизаситените масни киселини се во течна агрегатна состојба на собна температура. Тие го подигаат нивото на добриот холестерол во крвта, а го намалуваат нивото на лошиот холестерол. Најпознат извор на монозаситени масни киселини е маслото од маслинки и од репка. Кога зборуваме за полизаситени масни киселини, разликуваме омега 3 и омега 6 масни киселини. Омега 6 масните киселини (линоленска и арахидонска) ги има во растителните масла, а омега 3 масните киселини (линолеинска) ги има во риба и во рибино масло.
Тие се есенцијални, што значи дека мора да ги внесеме со храната, зашто организмот не може сам да ги синтетизира.
Трансмасните киселини, иако спаѓаат во групата незаситените масни киселини, го подигаат нивото на лошиот холестерол во крвта, а истовремено го намалуваат нивото на добриот холестерол во крвта, па затоа е особено важно да се внимава на нивното внесување. Тие може во мало количество да се природно присутни во продуктите (млечни производи, месо), а настануваат и при процесот на хидрогенизација на растителните масла при производството на некои продукти. Со оглед на нивното штетно влијание, Nestlé активно работи на отстранување на трансмасните киселини од своите производи.
Насоките за дневен внес на масти за здрав возрасен човек со просечна телесна тежина налагаат вкупниот дневен внес да не преминува 70 g, а внесот на заситени масни киселини треба да се ограничи максимално на 20 g дневно.
Мастите во никој случај не смеат целосно да се исфрлат од исхраната, но тоа што треба да се направи е да се ограничи нивниот вкупен внес, со нагласување на заситените и на трансмасните киселини, а притоа да се направи место за внесување на монозаситени и на полизаситени масни киселини. Во таблиците на хранлива вредност што Nestlé ги има на своите производи, може да ги најдете вредностите на вкупната маснотија, како и на заситените масни киселини, вклучувајќи ги и насоките за дневен внес на истите за одделни продукти.
1. Ограничете го внесот на масти. Вкупниот внес на масти во исхраната на просечен возрасен човек не би требало да преминува 25-30% од дневниот енергетски внес.
2. Хранете се разновидно и умерено. Јадете риба барем два пати неделно.
3. Консумирајте храна што содржи монозаситени и полизаситени маснотии, а ограничете го внесот на храна богата со заситени и со трансмасни киселини.
4. Бидете поактивни.
5. Информирајте се за составот на продуктите што ги користите. Проверете ги таблиците на хранлива вредност на задната страна од пакувањето.
Многу продукти содржат масти. Мастите го подобруваат вкусот на храната што ја внесуваме и го забавуваат варењето на храната во стомакот, што го спречува прераното чувство на глад по јадење.
Мастите, покрај белковините и јаглеродните хидрати, се главни состојки на храната, со енергетска вредност од 9kcal на 1 грам маст.
УЛОГАТА НА МАСТИТЕ
Освен што ни даваат енергија, мастите се важен извор на витамините А, D, Е, K, како и на есенцијалните масни киселини што организмот не може сам да ги произведе. Исто така, мастите обезбедуваат нормално функционирање на организмот, учествуваат во изградбата и одржувањето на структурата на клетките, служат во синтезата на антителата и на некои хормони, служат како извор на топлина и го штитат телото од екстремни температури.
Мастите влијаат на нивото на холестеролот во крвта. Важно е да се одржува нивото на „добриот“ холестерол, кој го отстранува вишокот холестерол од крвта и ткивата го враќаат во црниот дроб, како и да се намали нивото на „лошиот“ холестерол што се таложи на ѕидовите на артериите и со време може да предизвика артериосклероза и други болести на кардиоваскуларниот систем.
ФИЗИКАЛНИ СВОЈСТВА НА МАСТИТЕ И НИВНОТО ВЛИЈАНИЕ ВРЗ ЗДРАВЈЕТО
По својот состав мастите се естери на масни киселини и на алкохол глицерол, а на собна температура може да бидат во течна или во цврста агрегатна состојба.
Заситените масти на собна температура се обично во крута агрегатна состојба, а се наоѓаат во производи од животинско потекло, како што се путер, млеко, месо, како и во колачи. Заситените масни киселини го подигаат нивото на лошиот холестерол во крвта и поради тоа е потребно посебно да се внимава на нивното внесување.
Преголемо внесување на заситени масни киселини и на трансмасни киселини го зголемува ризикот од болести на срцето и на крвните садови, т.е. артериосклероза, дијабетес, воспалителни процеси, претилост и некои видови рак.
Моно и полизаситените масни киселини се во течна агрегатна состојба на собна температура. Тие го подигаат нивото на добриот холестерол во крвта, а го намалуваат нивото на лошиот холестерол. Најпознат извор на монозаситени масни киселини е маслото од маслинки и од репка. Кога зборуваме за полизаситени масни киселини, разликуваме омега 3 и омега 6 масни киселини. Омега 6 масните киселини (линоленска и арахидонска) ги има во растителните масла, а омега 3 масните киселини (линолеинска) ги има во риба и во рибино масло.
Тие се есенцијални, што значи дека мора да ги внесеме со храната, зашто организмот не може сам да ги синтетизира.
Трансмасните киселини, иако спаѓаат во групата незаситените масни киселини, го подигаат нивото на лошиот холестерол во крвта, а истовремено го намалуваат нивото на добриот холестерол во крвта, па затоа е особено важно да се внимава на нивното внесување. Тие може во мало количество да се природно присутни во продуктите (млечни производи, месо), а настануваат и при процесот на хидрогенизација на растителните масла при производството на некои продукти. Со оглед на нивното штетно влијание, Nestlé активно работи на отстранување на трансмасните киселини од своите производи.
ДНЕВЕН ВНЕС НА МАСТИ
Насоките за дневен внес на масти за здрав возрасен човек со просечна телесна тежина налагаат вкупниот дневен внес да не преминува 70 g, а внесот на заситени масни киселини треба да се ограничи максимално на 20 g дневно.
Мастите во никој случај не смеат целосно да се исфрлат од исхраната, но тоа што треба да се направи е да се ограничи нивниот вкупен внес, со нагласување на заситените и на трансмасните киселини, а притоа да се направи место за внесување на монозаситени и на полизаситени масни киселини. Во таблиците на хранлива вредност што Nestlé ги има на своите производи, може да ги најдете вредностите на вкупната маснотија, како и на заситените масни киселини, вклучувајќи ги и насоките за дневен внес на истите за одделни продукти.
ПРЕПОРАКИ
1. Ограничете го внесот на масти. Вкупниот внес на масти во исхраната на просечен возрасен човек не би требало да преминува 25-30% од дневниот енергетски внес.
2. Хранете се разновидно и умерено. Јадете риба барем два пати неделно.
3. Консумирајте храна што содржи монозаситени и полизаситени маснотии, а ограничете го внесот на храна богата со заситени и со трансмасни киселини.
4. Бидете поактивни.
5. Информирајте се за составот на продуктите што ги користите. Проверете ги таблиците на хранлива вредност на задната страна од пакувањето.